DHANTERAS BRATAKATHA ଧନତେରସ ବ୍ରତକଥା

 ଭଗବାନ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଙ୍କ ମନ୍ତ୍ର 

Dhanwantari

ଓଁ ନମୋ ଭଗବତେ ମହାସୁଦର୍ଶନାୟେ 
ବାସୁଦେବାୟେ ଧନ୍ଵନ୍ତରାୟେ ଅମୃତକଳସ ହସ୍ତାୟେ 
ସର୍ଵଭୟ ଵିନାଶାୟ ସର୍ବରୋଗ ନିବାରଣୟ
ତ୍ରିଲୋକ ପଥାୟ ତ୍ରିଲୋକ ନାଥାୟ 
ଶ୍ରୀ ମହାବିଷ୍ଣୁ ସ୍ୱରୂପ 
ନମସ୍ତୁତେ ||

ଧନତେରସ ବ୍ରତକଥା

 

କାର୍ତ୍ତିକ କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷର ତ୍ରୟୋଦଶୀ ତିଥିରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ମାନ ଓ ବିଶ୍ୱାସର ସହିତ ଧନତେରସ ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଭଗବାନ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଏକ ରୂପ ଅଟନ୍ତି | ସାଗର ମନ୍ଥନ ସମୟରେ  ଚତୁର୍ଭୁଜା ସ୍ୱରୂପ  ଏକ ହସ୍ତରେ ଶଙ୍ଖ, ଏକ ହସ୍ତରେ ଚକ୍ର, ଏକ ହସ୍ତରେ ଔଷଧି ଏବଂ ଏକ ହସ୍ତରେ ଅମୃତ କଳସ ପରିଧାନ କରିଭଗବାନ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥିଲେ | ତାଙ୍କରି ମାଧ୍ୟମରେ ସଂସାରରେ ଜଡିବୁଟି ଔଷଧି ର ପ୍ରସାର ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଆରୋଗ୍ୟର ଦେବତା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ| ଧନତେରସ ରେ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଦେବଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଏବଂ ଧନ ଭଗବାନ କୁବେରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରାଯାଏ।ଏହି ଦିନ ପାଳନ କରିବା ପଛରେ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଜନ୍ମ ହେବାର କାହାଣୀ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଏକ କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ ରହିଛି | 

କୁହାଯାଏ ଯେ ଏକ ସମୟରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ମତ୍ୟପୁର ଭ୍ରମଣରେ ବାହାରିଲେ ସେତେବେଳେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ସହ ଚାଲିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ।ତା’ପରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ମୁଁ ଯାହା କହୁଛି ତୁମେ ମାନିବ ତେବେ ଯିବ | ତା’ପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ତାଙ୍କ ସହ ରାଜି ହୋଇ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସହ ମତ୍ୟପୁର କୁ  ଆସିଲେ।କିଛି ସମୟ ପରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚି ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ମୁଁ ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତୁମେ ଏଠାରେ ରୁହ।  ମୁଁ ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗକୁ ଯାଉଛି, ସେଠାକୁ ଆସ ନାହିଁ |  ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ବିୟୋଗ ପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ମନରେ  ଜାଗ୍ରତ ହେଲା ଯେ ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗରେ ମୋତେ କେଉଁ ରହସ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଭଗବାନ ନିଜେ ଚାଲିଗଲେ।ଲକ୍ଷ୍ମୀ ତାଙ୍କ ସହ ରହିପାରିଲେ ନାହିଁ ଏବଂ ଭଗବାନ ଆଗକୁ ବଢିବା ସହିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପଥ ଅନୁସରଣ କଲେ | ଟିକିଏ ଆଗକୁ ଯାଇ ସେ ଏକ ସୋରିଷ କ୍ଷେତ ଦେଖିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ବହୁତ ଫୁଲ ଥିଲା |  ସୋରିଷର  ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି ସେ ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ଫୁଲ କାଟିବା ଏବଂ ସେହି ଫୁଲରେ ନିଜକୁ ସଜ କରିବା ପରେ ଆଗକୁ ବଢିଲେ |  ଆଗକୁ ଯାଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଏକ ଆଖୁ କ୍ଷେତରୁ ଆଖୁ ଭାଙ୍ଗି ରସ ଚୋବାଇବା ଆରମ୍ଭ କଲେ | ସେହି ସମୟରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଆସି ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଦେଖି ରାଗିଗଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ ଯେ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଏଠାକୁ ଆସିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଶୁଣି ନାହାଁନ୍ତି ଏବଂ କୃଷକ ଚୋରି କରିବାର ଅପରାଧ କରିଛନ୍ତି।  ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ଅପରାଧର ଦଣ୍ଡ ସ୍ୱରୂପ  ତୁମେ ଏହି କୃଷକଙ୍କୁ 12 ବର୍ଷ ସେବା କରିବା ଉଚିତ୍ |  ଏହା କହି ଭଗବାନ ମାତାଙ୍କୁ ସେଠାରେ ଛାଡି କ୍ଷୀରସାଗରକୁ ଚାଲିଗଲେ |  ତା’ପରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସେହି ଗରିବ ଚାଷୀଙ୍କ ଘରେ ରହିବାକୁ ଲାଗିଲେ। 

ଦିନେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସେହି କୃଷକର ପତ୍ନୀଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ତୁମେ ସ୍ନାନ କରି ମୋ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଏହି ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ପୂଜା କର, ତା’ପରେ ରୋଷେଇ ଘର ଯାଇ ରୋଷେଇ କର, ତାପରେ ତୁମେ ଯାହା ମାଗିବ ତାହା ପାଇବ | କୃଷକଙ୍କ ପତ୍ନୀ ମଧ୍ୟ ତାହା କଲେ।ପୂଜାପାଠର ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ହେତୁ କୃଷକ ଘର ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିନରୁ ଖାଦ୍ୟ, ଟଙ୍କା, ରତ୍ନ, ସୁନା ଇତ୍ୟାଦିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା। ଲକ୍ଷ୍ମୀ କୃଷକଙ୍କୁ ଟଙ୍କା ଦେଇ ତାଙ୍କ ଋଣ ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ।  କୃଷକର 12 ବର୍ଷ ଖୁସିରେ କଟିଗଲା |  ତା’ପରେ 12 ବର୍ଷ ପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ, ସେତେବେଳେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ନେବାକୁ ଆସିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ କୃଷକ ତାଙ୍କୁ ପଠାଇବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲା | ତା’ପରେ ଭଗବାନ କୃଷକକୁ କହିଥିଲେ ଯେ କିଏ ତାଙ୍କୁ ଛାଡିପରେ ନାହିଁ, ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଚଞ୍ଚଳା, ସେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥିର ହୋଇ ରହନ୍ତି ନାହିଁ ଆଣେ ତେଣେ ଭ୍ରମଣ କରିଥାନ୍ତି | ତାଙ୍କୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେହି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ବହୁତ ସମୟ ଅଟକାଇ ପାରିନାହିଁ |  ସେ ମୋ ଦ୍ୱାରା ଅଭିଶାପିତ ହୋଇଥିଲେ ତେଣୁ ତୁମକୁ 12 ବର୍ଷ ସେବା କରୁଥିଲା | ଆପଣଙ୍କର 12 ବର୍ଷର ସେବା ସମୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଛି | କୃଷକ ଜିଦ୍ଖୋର ଭାବରେ କହିଲା ଯେ ନା, ମୁଁ ମାତାଙ୍କୁ ଯିବାକୁ ଦେବି ନାହିଁ |

ତା’ପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ କହିଲେ, ହେ କୃଷକ, ଯଦି ତୁମେ ମୋତେ ଅଟକାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛ ତେବେ ମୁଁ ଯାହା କହିବି ତାହା କର |  ଆସନ୍ତାକାଲି ଧନତେରସ ଆସନ୍ତାକାଲି ତୁମେ ଘର ସଫା ସୁତୁରା କରିବ | ରାତିରେ ଘିଅର ଏକ ଦୀପ ରଖିବ ଏବଂ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ମୋତେ ପୂଜା କରବ | ଏକ ତମ୍ବା ପାତ୍ରରେ ଟଙ୍କା ଭର୍ତି କରି ମୋ ପାଇଁ ରଖିବ, ମୁଁ ସେହି ପାତ୍ରରେ ରହିବି | କିନ୍ତୁ ପୂଜା ସମୟରେ ମୁଁ ତୁମକୁ ଦେଖାଦେବି ନାହିଁ |ଏହି ଗୋଟିଏ ଦିନର ପୂଜା ସହିତ, ମୁଁ ତୁମ ଘର ସାରା ବର୍ଷ ଛାଡିବି ନାହିଁ |  ଏହା କହି ସେ ଦୀପ ଆଲୋକ ସହିତ ଦଶ ଦିଗରେ ବିସ୍ତାର କଲେ |  ପରଦିନ କୃଷକ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପୂଜା କରିଥିଲେ।  ତାଙ୍କ ଘର ଟଙ୍କା ଭରି ରହିଥିଲା।  ଏହି କାରଣରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଧନତେରସ ଦିନରେ ପୂଜା କରାଯାଏ |

ଧନତେରସ ଦିନ ଆପଣ ମାନେ ଘରକୁ ସୁନା, ରୁପା, ପିତଳ ମଧ୍ୟରୁ କିଛିନା କିଛି ସମାନ କିଣି ଆଣନ୍ତୁ, ଆପଣଙ୍କୁ ଭଗବାନ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଙ୍କ ସହ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଏବଂ କୁବେର ଦେବ ଙ୍କ ମଧ୍ୟ କୃପା ଲାଭ ହେବ | ପିତଳ ହେଉଛି ଭଗବାନ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଙ୍କ ପ୍ରିୟ ବସ୍ତୁ | ଉକ୍ତ ଦିନ କୌଣସି କାରଣ ବଶତଃ ଯଦି ଆପଣ ମାନେ କେହି ସୁନା, ରୁପା, ପିତଳ କିଣି ପାରୁ ନାହାନ୍ତି ତାହେଲେ ଧନିଆ ଶାଗ କିମ୍ବା ଧନିଆ କିଣି ପ୍ରଭୁ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଙ୍କ କୃପା ପାଇପାରିବେ |

ଆପଣଙ୍କ ବହୁ ମୂଲ୍ୟ ସମୟ ରୁ କିଛି ସମୟ ଭଗବାନ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ ଙ୍କ କଥା ଶୁଣିବାରେ ବିତେଇ ଥିବା ହେତୁ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ |